Η Αρκαδία είναι τόπος πανάρχαιος που η ιστορική μνήμη χάνεται στο σύθαμπο του μύθου και των θρύλων, πιο πολύ από κάθε άλλον τόπο στην Ελλάδα. Υπήρξε το χωνευτήρι των προελληνικών φύλων με τα πρώτα σημαντικά ελληνόφωνα κέντρα πολιτισμού. Η μνήμη αυτής της πολιτιστικής μίξης διατηρήθηκε στούς ελληνικούς μύθους αλλά και στην αρχαία Αρκαδική διάλεκτο, που μαζί με την αρχαία Κυπριακή, ήταν η κοντινότερη στην Μυκηναϊκή, ὀπως πλέον γνωρίζουμε. Η αρχαϊκότητά της τονιζόταν και με έναν αισθητικό τρόπο, καθώς παρόλη την πρώιμη είσοδό της στον πολιτισμό, η εξέλιξή της ήταν πολύ αργή και παρέμεινε για πολλούς αιώνες σε ένα στάδιο βουκολικής, συντηρητικής στατικότητας, σαν να ήταν ικανοποιημένη με τον εαυτό της και να περιφρονούσε την περιέργεια και τους νεωτερισμούς των παραθαλάσσιων πληθυσμών. Κι αν στα όρια της, εκεί που συναντούσε τους υπολοίπους τοπικούς πολιτισμούς της Πελοποννήσου, είχε κάποια συμμετοχή στην ταραγμένη ιστορία της ελληνικής χερσονήσου, στα λημέρια του Μαινάλου, στην καρδιά του αρκαδικού κόσμου, η ιστορία έφτανε μόνο σαν αντίλαλος. Τα υψίπεδα του Μαινάλου έμειναν πεισματικά στην ειδυλλιακή τους μακαριότητα. Κι όταν ακόμη η ιστορία απαιτούσε την συμμετοχή τους στα βίαια έργα της, αυτά έσπευδαν γρήγορα να επιστρέψουν στο γνώριμό τους ήθος.

Οι αρχαίοι Αρκάδες σεμνύνονταν να θεωρούν εαυτούς σαν μοναδικούς αυτόχθονες Ελληνες, κάτι που φαίνεται να τους αναγνωριζόταν κι από τους υπολοίπους. Φημίζονταν, επίσης, για την απλότητα και την λιτότητα του βίου τους, όπως και για την παροιμιώδη θρησκευτικότητά τους. Ηταν φυσιολάτρες σε μοναδικό βαθμό (θα τολμούσαμε να πούμε ότι ήταν οι προπάτορες της φυσιολατρείας) και, σαν φυσιολάτρες. αποστρέφονταν το αριστοκρατικό πνεύμα των γειτόνων τους Δωριαίων. Τέλος, ήταν φανατικοί λάτρεις της μουσικής, όσο κανείς άλλος από τους Ελληνες.

Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια η περιοχή παρακμάζει και σχεδόν ερημώνεται από τις βαρβαρικές επιδρομές. Στα μεσαιωνικά χρόνια συνεχίζονται οι επιδρομές, οι οποίες όμως φέρνουν στην περιοχή και νέο αίμα που σχετικά γρήγορα αφομοιώνεται πολιτισμικά από τούς παλαιότερους κατοίκους. Ακολουθεί τον 13ο αι. η Φραγγοκρατία που φέρνει μαζί της την φεουδαρχία και την συνακόλουθη κοινωνική διάλυση. Εκτοτε η περιοχή, όπως και η Πελοποννήσος όλη, αλλάζει αφέντη κάθε λίγο. Παλαιολόγια, τούρκικη, ενετική, ξανά τούρκικη. Ολα αυτά τα χρόνια το ελεύθερο πνεύμα των ορεσειβίων κατοίκων της τους παρακινούσε σε αλλεπάλληλες εξεγέρσεις και ξεσηκωμούς. Αυτός του 1770 (Ορλωφικά) έληξε με την κάθοδο χιλιάδων Τουρκαλβανών που έσπειραν τον τρόμο και την δήωση. Τότε φάνηκε να σβήνει το καντηλάκι της Αρκαδίας, αλλά η ιστορία είχε άλλα σχέδια, όπως θα φανεί πενήντα χρόνια αργότερα, όταν η Αρκαδία θα γίνει μια από τις πρώτες απελευθερωμένες περιοχές της νεώτερης Ελλάδας.

Τί κράτησε ζωντανό αυτόν τον τόπο μέσα στο καμίνι αυτών των αιώνων; Δυό πράγματα: Η παιδεία, που δεν έπαυσε ούτε στα πιο δύσκολα χρόνια να ανθεί στα υψώματα και στα φαράγγια της Αρκαδίας (μια παιδεία που απευθυνόταν σε όλους και δεν αφορούσε μια εκλεκτή μειοψηφία) και ο Αρματολισμός, δηλαδή η στρατιωτική αυτοργάνωση των ορεσειβίων κατοίκων της. Το ένα τροφοδοτούσε και υποστήριζε το άλλο και τα δυό τρέφονταν και στηρίζονταν στό αρχαϊκό ήθος της ζωής των βουνών της Αρκαδίας.

Σήμερα η ορεινή Αρκαδία ζει μια διπλή ζωή: το ένα κομμάτι της ακολουθεί τους ρυθμούς του σύγχρονου κόσμου μας, το άλλο αθόρυβα προσπαθεί να διατηρήσει τον ρυθμό και το ήθος του βουνού, του ελατοδάσους, του φαραγγιού. Αυτό το δεύτερο, όταν το συναντήσει ο ευαίσθητος επισκέπτης, θα συναντήσει ένα κρυμμένο πολύτιμο κομμάτι του εαυτού του.