ΜΝΗΜΕΙΑ & ΤΟΠΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ελληνιστική πόλη Φλώρινας

Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Φλώρινας (της οποίας δεν γνωρίζουμε το όνομα) βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης της Φλώρινας, στον λόφο του Αγίου Παντελεήμονα. Ο ανασκαμμένος αρχαιολογικός χώρος καταλαμβάνει έκταση 8 στρ. με χάραξη οικοδομικών τετραγώνων, που χωρίζονται από κάθετους δρόμους, πλάτους 3μ. Οι δρόμοι είναι λιθόστρωτοι και κάποιο διασχίζονταν από αποχετευτικούς αγωγούς καλυμμένους με λίθινες πλάκες. Τα οικοδομικά τετράγωνα περιέχουν 4-5 σπίτια, που σχεδόν σε όλα τους υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι με μεγάλα πιθάρια. Τα δάπεδα τους ήταν συνήθως χωμάτινα και οι τοίχοι λίθινοι στην βάση και πλίνθινοι στην ανωδομή. Η κατοίκηση της πόλης φαίνεται να ξεκινά τον 4ο αι. π.Χ. και να έληξε με μια πυρκαγιά στις αρχές του 1ου αι. π.Χ.

Τα ευρήματα της ανασκαφής της ελληνιστικής πόλης της Φλώρινας εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλώρινας.

 

Η Νεκρόπολη και το Κάλε του Αγ. Παντελεήμονα

Γύρω από την λίμνη Πετρών υπάρχει ένας αριθμός αξιόλογων μνημείων όλων των εποχών. Ξεκινώντας από τον Αγιο Παντελεήμονα στα ανατολικά της λίμνης, όπου συναντάμε τό Προϊστορικό Νεκροταφείο (τα ευρήματα του βρίσκονται στα αρχαιολογικά μουσεία Κωνσταντινούπολης και Θεσσαλονίκης και κάποια στο μουσείο Μπενάκη) και τον αρχαιολογικά χώρο στό Κάλε, στον λόφο βόρεια της λίμνης.

Στον χώρο του Καλέ σώζονται ερείπια κτισμάτων και οχειρώσεων της βυζαντινής περίοδου, με καλύτερα σωζόμενα τα ερείπια τρίκλιτης βασιλικής, που πιθανότατα αποτελούσε το καθολικό μονής αρχαιότερης του 11ου αι. Το τείχος θα πρέπει να κατασκευάστηκε στα χρόνια των αρχαίων Μακεδόνων βασιλέων και να επιδιορθώθηκε επί βασιλείας του Ιουστινιανού. Σύμφωνα με γραπτές πηγές, στο οχυρό αυτό δολοφονήθηκε το 1015 ο γιος του τσάρου Σαμουήλ και διάδοχος του βουλγαρικού θρόνου Ράντομιρ από τον εξάδελφό του Βλαντισλάβ κατά τη διάρκεια κυνηγιού στην περιοχή της λίμνης των Πετρών.

 

Η ελληνιστική πόλη των Πετρών

Η πόλη βρίσκεται στη θέση Γκραντίστα, 1,5χλμ. βορειοδυτικά του σημερινού χωριού. Η συστηματική έρευνα του οικισμού ξεκίνησε το 1982 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Τα πρωιμότερα λείψανα εγκατοίκησης στο χώρο ανάγονται στην Υστερη Εποχή Χαλκού και στην Πρώιμη Εποχή Σιδήρου. Ο οικισμός άκμασε την περίοδο ανάμεσα στον 3ο και τον 1ο π.Χ. αι. και αποτελεί τυπικό παράδειγμα κώμης της Ανω Μακεδονίας με γεωργοκτηνοτροφική οικονομία. Ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι η θέση μπορεί να ταυτιστεί με την Κέλλη των μεσαιωνικών οδοιπόρων, αφού βρίσκεται πολύ κοντά στην Εγνατία Οδό.

Η ανασκαφική έρευνα έχει φέρει μέχρι στιγμής στο φως ένα ισχυρό τείχος το οποίο περικλείει έναν οικισμό με ελεύθερη πολεοδομική οργάνωση, που αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τις καμπύλες του λόφου, πάνω στον οποίο βρίσκεται. Οι οικιστικοί χώροι είναι οργανωμένοι σε ομάδες των τριών με κοινούς εξωτερικούς τοίχους. Διώροφες κατασκευές, χωρίς αυλή, με υπόγειους χώρους για αποθήκες και εργαστήρια, τα σπίτια των Πετρών συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της ελληνιστικής κατοικίας. Τα ισόγεια είναι κτισμένα με αργολιθοδομή ενώ οι όροφοι με ελαφρότερα υλικά και ξυλοδεσιές. Το εσωτερικό ήταν διακοσμημένο με κονιάματα διακοσμημένα. Ενα σύστημα δρόμων διέσχιζε τον οικισμό, ενώ έχουν βρεθεί και οι υδροδοτικοί πηλοσωλήνες που καταλήγουν σε κρήνες και πηγάδια. Σημαντικά δημόσια οικοδομήματα αποτελούσαν το ιερό του Διός και ο μεγάλος υπόγειος πιθεώνας (αποθηκευτικός χώρος με πιθάρια) που εντοπίστηκε σε κοντινή απόσταση. Στον οικισμό λειτουργούσαν πολλά εργαστήρια κεραμικής, μεταλλοτεχνίας και πιθανότατα γλυπτικής.

Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 1ου αι. π.Χ. και μεταφέρθηκε στη θέση του σημερινού χωριού των Πετρών. Ο αρχαιολογικός χώρος έχει πρόσφατα συντηρηθεί και είναι επισκέψιμος, ενώ οι αρχαιότητες υποστηρίζονται από πλούσιο πληροφοριακό υλικό (κείμενα, σχέδια, φωτογραφίες, αναπαραστάσεις).

 

Αγιος Αχίλλειος

Στο ομώνυμο νησάκι της Μικρής Πρέσπας βρίσκονται τα ερείπια της εξαιρετικά σημαντικής, από ιστορικο-αρχαιολογική και αισθητική άποψη, βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου (10ος αι.), όπου και ο τάφος του. Ολη η περιοχή είναι διάσπαρτη με μικρότερα βυζαντινά μνημεία. Στον χώρο της βασιλικής πραγματοποιούνται κάθε χρόνο σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις.


Τα ασκηταριά των Πρεσπών

Στην απέναντι όχθη από το χωριό Ψαράδες, σκαλισμένα στον βράχο βρίσκονται μια σειρά από ασκηταριά—κελιά μοναχών που μόναζαν στην περιοχή από τα ύστερα βυζαντινά χρόνια. Το ενδιαφέρον του επισκέπτη ελκύουν οι τοιχογραφίες που διακοσμούν τους βράχους. Κοντά στα κελιά βρίσκονται χτισμένες κάποιες μικρές εκκλησίες, η Μεταμόρφωση, η Ανάληψη και η Ελεούσα. Είναι χαριτωμένα χτίσματα του 14ου αι. με πολύ ενδιαφέρουσες βυζαντινές και μεταβυζαντινές αγιογραφίες. Εδώ και λίγα χρόνια έχουν αναστηλωθεί και αποτελούν προορισμό των επισκεπτών των Πρεσπών.


Αγιος Γερμανός

Στον ομώνυμο οικισμό των Πρεσπών βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γερμανού (11ος αι.) διακοσμημένη με όμορφες νωπογραφίες του 11ου και 13ου αι. Πρόκειται για κομψότατο κτίσμα που κοσμεί τον παραδοσιακό οικισμό.

 

Αγιος Νικόλαος Πετρών

Ο ναός βρίσκεται στο βόρειο άκρο του σύγχρονου οικισμού των Πετρών και στους πρόποδες του λόφου Κουρία. Είναι μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλικής με νάρθηκα και γυναικωνίτη, κτίστηκε στο πρώτο μισό του 18ου αιώνα. Είναι κατασκευασμένος από λαξευμένες αλλά και αργές πέτρες, ενώ σε διάφορα σημεία του ήταν εντοιχισμένες επιτύμβιες ανάγλυφες στήλες ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων από τον παρακείμενο αρχαιολογικό χώρο των Πετρών. Η πλούσια εσωτερική διακόσμηση με τοιχογραφίες και λατρευτικές εικόνες, καθώς και το τέμπλο θεωρούνται αντιπροσωπευτικά της εκκλησιαστικής τέχνης του 18ου και 19ου αιώνα, με χαρακτηριστικά έργα των λαϊκών αγιογράφων της Δυτικής Μακεδονίας.

Παρακαλώ περιμένετε. Η αναζήτηση θα διαρκέσει μερικά δευτερόλεπτα.