Η Ικαρία, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, από πολύ νωρίς κατοικήθηκε, καθώς ήταν σημαντικό τμήμα της αιγαιακής γέφυρας μεταξύ της Μικράς Ασίας και της Ελληνικής χερσονήσου. Βέβαια η δύσκολη γεωμορφολογία του νησιού δεν της επέτρεψε να υποστηρίξει μεγάλους πληθυσμούς, ούτε να αναπτύξει μεγάλο πολιτισμό, όπως η γειτονική Σάμος. Όμως το φημισμένο κρασί της, ο πράμνιος οίνος του Ομήρου, της έδωσε την δυνατότητα να γνωρίσει σχετική ευημερία.

Οι Έλληνες την εποίκησαν μάλλον αργά, πιθανότατα μόλις τον 8ο π.Χ. αι., ενώ από τον 6ο αι. έγινε μέρος της Σαμιακής πολιτείας. Στα μεσαιωνικά χρόνια το νησί ταλαιπωρήθηκε πολύ από την πειρατεία και οι κάτοικοι αποσύρθηκαν στα ορεινά και δυσπρόσιτα μέρη του. Ενώθηκε με την Ελλάδα το 1912, μετά από επανάσταση των κατοίκων και ολιγόμηνη αυτονομία.

Σε όλην της την ιστορική διαδρομή η Ικαρία παρέμεινε ένα νησί αρκετά απομονωμένο από τις πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις του αιγαιακού χώρου. Συχνά, μάλιστα, μέχρι πολύ πρόσφατα “αξιοποιήθηκε” από τους ισχυρούς σαν τόπος εξορίας. Ο λαός της έζησε στο ημίφως της ιστορίας, αγωνιζόμενος σκληρά για την επιβίωσή του, με μόνο όπλο την κοινοτική του αλληλεγγύη. Ανέπτυξε έτσι ένα ισχυρά ριζωμένο και ιδιότυπο λαϊκό πολιτισμό, χαρακτηριστικά ικαριώτικο. Εδώ και λίγα χρόνια ο τουρισμός έχει φέρει στο νησί σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα, όμως ο βαθύρριζος λαϊκός πολιτισμός του παραμένει ζωντανός και ακμαίος. Άλλωστε αυτός είναι που ελκύει τόσους φίλους της· πιο πολύ κι από την μοναδική φυσική ομορφιά της.