Η συστάδα των περίπου 20 μικρών νησιών και βραχονησίδων των Φούρνων, σχηματίζει ένα πυκνό δίκτυο βραχώδους γης, σαν μικρογραφία αρχιπελάγους, στο θαλάσσιο τρίγωνο μεταξύ Σάμου, Ικαρίας και Πάτμου.

Οι Φούρνοι, και μάλιστα το ομώνυμο μεγάλο νησί τους, έχουν μια εξαιρετικά δαντελωτή ακτογραμμή, που υπολογίζεται σε περισσότερα από 120χλμ συνολικά. Ένα μήκος ιδιαίτερα μεγάλο, αν αναλογιστεί κανείς το πολύ μικρό μέγεθος των νησιών.

Το βραχώδες τοπίο των Φούρνων δίνει την πρώτη εντύπωση μια φτωχιάς φύσης. Όμως η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική:

Τα 2/3 της γης καλύπτονται από θαμνώνες από φρύγανα και βλάστηση, που όσο και να μην εντυπωσιάζει το μη έμπειρο μάτι είναι αρκετά πλούσια σε είδη και μάλιστα αρωματικά, με αποτέλεσμα το μέλι και τα κτηνοτροφικά προϊόντα των Φούρνων να είναι αρκετά φημισμένα για την ποιότητά τους. Ενώ το 5% της γης καλλιεργείται, κυρίως με ελαιώνες και σιτηρά, επίσης εκλεκτά.

Η παρθένα φύση των νησιών, οι πλούσιοι θαμνώνες και η γεωγραφική τους θέση, τα κάνει σημαντικό ενδιαίτημα μεταναστευτικών πουλιών και θαλασσοπουλιών, με αποτέλεσμα η ορνιθοπανίδα των Φούρνων να θεωρείται πολύ αξιόλογη και να προστατεύεται. (Όσο αυτό είναι δυνατό στον τόπο μας.) Μάλιστα πολλά άγρια είδη αναπαράγονται στους Φούρνους. Μεταξύ αυτών το Κιρκινέζι, ο Μαυροπετρίτης και ο Αρτέμης.

Τα νερά της θάλασσας των Φούρνων είναι από τους πλουσιότερους και αξιολογότερους ψαρότοπους του Αιγαίου και αυτό ήταν και η κύρια αιτία να κατοικηθούν. Το πλήθος των ψαριών και οι ερημικές ακτογραμμές έχουν προσελκύσει πολλά θαλάσσια θηλαστικά, όπως φώκιες και δελφίνια.