ΔΗΛΟΣ

Το ιερό νησί των αρχαίων Ελλήνων σύμφωνα με τη μυθολογία επέπλεε στη θάλασσα και ονομαζόταν «Αστερία», ώσπου κατέφυγε σε αυτό η Λητώ -καταδιωκόμενη από τη ζηλόφθονη Ήρα- για να γεννήσει τον Απόλλωνα. Από τη γέννηση του θεού του φωτός, η μέχρι τότε άδηλη Αστερία έγινε Δήλος αφού πλημμύρισε από φως και άνθη και δέθηκε στο βυθό με αδαμάντινες αλυσίδες. Μία άλλη εκδοχή του μύθου θέλει τον Ποσειδώνα να φανερώνει το νησί μέσα από το Αιγαίο, ώστε να καταφύγει εκεί η κυνηγημένη από την Ήρα τιτανίδα, αφού έσμιξε με τον Δία.

Η γενέτειρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης εξελίχθηκε σε ιερό τόπο κατά την αρχαιότητα αλλά και σε λαμπρό ιωνικό κέντρο. Από τις αρχές του 20^ου αιώνα η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μεγάλο μέρος του θρησκευτικού, πολιτικού και εμπορικού βίου της αρχαίας πόλης, καθώς και των οικιών της. Οι δραστηριότητες ανασκαφής και αναστήλωσης που πραγματοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή οδήγησαν στην αποκάλυψη των ερειπίων της καλύτερα σωζόμενης αρχαίας ελληνικής πόλης. Σήμερα το νησί αποτελεί μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCOκαι, μαζί με τη γειτονική Ρήνεια, τελεί υπό την προστασία του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ απαγορεύεται ο ελλιμενισμός σκαφών και η διανυκτέρευση σε αυτό χωρίς σχετική άδεια.

Τα σημαντικότερα μνημεία που θα συναντήσετε στον αρχαιολογικό χώρο είναι:

·         το Ιερό του Απόλλωνα

·         τα ξεχωριστά ιερά της Αρτέμιδος, της Λητούς και των Δώδεκα Θεών

·         η Αγορά Ερμαϊστών ή Κομπεταλιαστών

·         ο ναός των Δηλίων

·         η Μινώα Κρήνη

·         το Άνδηρο των Λεόντων

·         το Ίδρυμα των Βυρητίων Ποσειδωνιαστών

·         το Στοιβάδειον

·         το Θέατρο

·         ο Ναός της Ίσιδος

·         ο Ναός της Ήρας

·         η Οικία του Διονύσου

Ακόμη στο νησί χτίστηκε το 1904 το Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου, ένα από τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά μουσεία παγκοσμίως. Διαθέτει εννέα αίθουσες, στις έξι από τις οποίες εκτίθενται γλυπτά και ανάγλυφα που βρέθηκαν στη Δήλο κατά τις ανασκαφές, σε δύο άλλες αγγεία προϊστορικών έως υστεροελληνιστικών χρόνων και σε μία μικροαντικείμενα που βρέθηκαν στις ιδιωτικές κατοικίες της αρχαίας πόλης της Δήλου.

Η πρόσβαση στο νησί γίνεται ακτοπλοϊκώς από τη Μύκονο με καθημερινά δρομολόγια όλο το χρόνο και με αραιότερα δρομολόγια από άλλα νησιά -κυρίως από τη Νάξο και την Πάρο-. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να ενημερωθείτε για τα δρομολόγια από το λιμεναρχείο, καθώς κάποιες φορές δεν είναι δυνατή η σύνδεση λόγω δυσμενών καιρικών φαινομένων, ειδικά το χειμώνα, αλλά και τον Αύγουστο που πνέουν ισχυρά μελτέμια.

ΠΑΡΑΠΟΡΤΙΑΝΗ

Πρόκειται για ένα ξεχωριστό, εντυπωσιακό κτιριακό σύμπλεγμα πέντε εκκλησιών, στεγασμένες σε ένα σύνθετης διαρρύθμισης διώροφο οικοδόμημα, με τέσσερις από αυτές να στεγάζονται στο ισόγειο και μία υπερυψωμένη. Η τελευταία είναι αφιερωμένη στην Παναγία Παραπορτιανή, που ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της θέσης της δίπλα στη βορειοδυτική πύλη, το «παραπόρτι» του μεσαιωνικού τείχους της Χώρας. Κτίστηκε μεταξύ 16^ου και 17^ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία στο Αιγαίο, τόσο εξαιτίας της ιδιόρρυθμης κατασκευής της όσο και για την εντυπωσιακή κατάλευκη και σμιλεμένη από το πέρασμα του χρόνου ανάγλυφη όψη της.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΤΑΦΟΣ ΒΡΥΣΗΣ

Στην τοποθεσία της Βρύσης, αποκαλύφθηκε πριν από μερικά χρόνια ένας ασυνήθιστος για τα δεδομένα των Κυκλάδων θολωτός τάφος της Μυκηναϊκης περιόδου. Η ύπαρξη του επιβεβαιώνει τις στενές σχέσεις του νησιού με τα μυκηναϊκά κέντρα και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

ΠΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΠΗΓΑΔΙΑ

Στην ύπαιθρο του νησιού συναντά κανείς ερείπια αρχαίων πύργων, που πιθανότατα αποτελούσαν μέρος ευρύτερου αμυντικού συστήματος του νησιού. Ξεχωρίζει ο πύργος στη Ληνώ με ίχνη οχυρωματικού περίβολου και δύο πρωτοχριστιανικά ξωκλήσια δίπλα του, και αυτός στη θέση Πόρτες του Πλατύ Γιαλού ο οποίος, αν και μικρότερης διαμέτρου, ξεχωρίζει για την εντυπωσιακή πορτωσιά του που σχηματίζουν τρεις επιβλητικοί γρανιτόλιθοι.

Ακόμη, σε διάφορες τοποθεσίες του νησιού συναντά κανείς αρχαία πηγάδια, που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, όπως το πηγάδι «του Γιάνναρου» και ο «Πούαδος».