Το ούζο και το λάδι δεν είναι απλά τα πιο φημισμένα προϊόντα της Λέσβου, αλλά και δυο προϊόντα γύρω από τα οποία έχει χτισθεί ένας ολόκληρος γαστρονομικός και κοινωνικός πολιτισμός. Όμως ο γαστρονομικός πλούτος του νησιού δεν σταματά εκεί. Η ιδιαίτερα πλούσια και ποικιλόμορφη φύση του και η στενή του σχέση με τα μικρασιατικά παράλια του έχει χαρίσει ένα γαστρονομικό πολιτισμό σπάνιας ποικιλίας και αξίας. Η Λέσβος είναι γαστρονομικός παράδεισος. Κάτι που συνάδει με την ιδιαίτερα ανοιχτόκαρδη και φιλέορτη φύση του λαού της.

Στην Λέσβο καλλιεργούνται περισσότερα από 11 εκατομύρια ελαιόδενδρα και το λάδι του νησιού είναι φημισμένο για την λεπτότητα και την ευγένεια του. Η θέση του στην λεσβιακή κουζίνα είναι κεντρική και την χαρακτηρίζει.

Η θάλασσα είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρη με την Λέσβο και οι Μυτιληνιοί αξιοποίησαν αυτόν τον πλούτο στο έπακρο. Ψάρια και θαλασσινά κάθε είδους στολίζουν το λεσβιακό τραπέζι και συνοδεύουν του ντόπιο ούζο, ακολουθώντας την πλουσιότατη μικρασιατική παράδοση των μεζέδων. Ιδιαίτερα φημισμένα είναι τα παστά με πρώτες τις περίφημες για την ποιότητά τους σαρδέλες Καλλονής, τις παπαλίνες, όπως εδώ ονομάζονται. Η παράδοση των παστών του νησιού πάει πολύ πίσω στον χρόνο και ήταν για αιώνες σημαντική πηγή πλούτου για την Λέσβο. Ιδιαίτερα θαλασσινά πιάτα του νησιού, μεταξύ άλλων, είναι:

Οι γαυροκεφτέδες.
Οι γεμιστές σαρδέλες (με κάθε είδους αρωματικά και μάλιστα με τουρσιά) και οι τυλιχτές σαρδέλες (σε αμπελόφυλλο).
Γεμιστά, επίσης γίνονται και άλλα μικρά ψάρια, όπως τα μπαρμπούνια ή χρησιμοποιούνται σαν γέμιση σε ντολμάδες. Αλλά και τα μαλάκια (χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές) γεμίζονται ή αποτελούν γέμιση, σε πλήθος συνδυασμών.
Λιόκαφτα, λένε τα παχιά ψάρια, που τα λιάζουν αλατισμένα για μια-δυο μέρες πριν τα καταναλώσουν σαν μεζέ.

Η ορεινή και ημιορεινή ενδοχώρα της Λέσβου υποστηρίζει σημαντικό κτηνοτροφικό κεφάλαιο και η τυροκομία του νησιού είναι πλούσια και ονομαστή. Κασέρι, λαδοτύρι και φέτα είναι εξαιρετικά προϊόντα της Λέσβου. Όμως με το γάλα οι νοικοκυρές παρασκευάζουν και εξαιρετικά ζυμαρικά: τραχανάδες, χάχλες (πλασμένα πιτάκια τραχανά) και γιουφκάδες (χυλοπίτες).

Ο κρυμμένος, όμως, πλούτος του νησιού βρίσκεται στην απίστευτης ποικιλίας και ποιότητας παραγωγή σε άγρια και ήμερα χορταρικά και φρούτα. Κάτι που μόνο η αληθινά παραδοσιακή κουζίνα ξέρει να αναγνωρίζει και να αξιοποιεί. Για να αναφέρει κανείς την πληθώρα των χρήσεών τους στα πιάτα και τα γλυκά της λεσβιακής κουζίνας, χρειάζεται ολόκληρο βιβλίο. Ανάλογη είναι και η χρήση των οσπρίων και μάλιστα του τοπικού, μικρόκαρπου ρεβιθιού Λισβορίου, που γίνεται μέχρι και γλυκό κουταλιού, και των πάνω από 150 ειδών μανιταριών. Ο επισκέπτης που θα δοκιμάσει τοπικά πιάτα με αυτά τα υλικά θα έχει αξέχαστη εμπειρία αυθεντικής παραδοσιακής κουζίνας.

Κλείνοντας, οφείλουμε ειδική αναφορά στο εορταστικό πιάτο των μεγάλων πανηγυριών του νησιού, στο κισκέτς. Πρόκειται για το κρέας του θυσιασμένου ταύρου βρασμένο για ώρες μαζί με αλεσμένο ρεβίθι και σιτάρι, μέχρι να παραχθεί ένας παχύς χυλός. Ένα πιάτο επίπονο και πανάρχαιο, γύρω από το οποίο συναντιέται η κοινότητα και ανανεώνει τον δεσμό της και την ταυτότητά της. Κάτι πολύ περισσότερο από ένα μοναδικό γαστρονομικό θησαυρό.